Szótár
(Letölthető rövid segédanyag: Páli-Magyar Szójegyzék)
bhūta, 317 találat.
bhūta →
bodhirasa
existing, born, living
MN 9 sammādiṭṭhisuttaṃ
cattāro'me āvuso āhārā bhūtānaṃ vā sattānaṃ ṭhitiyā, sambhavesīnaṃ vā anuggahāya.
bhūta →
bodhirasa
true, correct, accurate lit. what is
MN 40 cūḷāssapurasuttaṃ
evaṃ no ayaṃ amhākaṃ samaññā ca saccā bhavissati paṭiññā ca bhūtā.
AN 4.100 potaliyasuttaṃ
idha, potaliya, ekacco puggalo avaṇṇārahassa avaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena, no ca kho vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ bhāsitā hoti bhūtaṃ tacchaṃ kālena.
bhūta →
bodhirasa
being, living being
DHP 131 daṇḍavaggo
sukhakāmāni bhūtāni, yo daṇḍena vihiṃsati, attano sukham'esāno, pecca so na labhate sukhaṃ.
DHP 142 daṇḍavaggo
alaṅkato ce'pi samaṃ careyya, santo danto niyato brahmacārī, sabbesu bhūtesu nidhāya daṇḍaṃ, so brāhmaṇo so samaṇo sa bhikkhu.
bhūta →
bodhirasa
become, born
UD 73 tatiya nibbāna paṭisaṃyuttasuttaṃ
yasmā ca kho, bhikkhave, atthi ajātaṃ abhūtaṃ akataṃ asaṅkhataṃ, tasmā jātassa bhūtassa katassa saṅkhatassa nissaraṇaṃ paññāyetha
bhūta →
dppn
Bhūta
A monk whose Theragāthā verses speak of the greatest contentment while living among the harsh conditions of the forest. Thag.518–526
bhūta →
pts
…been his mother Pv-a.78; abhūtapubbaṃ bhūtaṃ what has never happened before happened (now) DN-a.i.43 (in expln of abbhuta) …
abbhuta →
bodhirasa
marvellous, extraordinary, unbelievable, astonishing
AN 8.23 paṭhamahatthakasuttaṃ
sattahi, bhikkhave, acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgataṃ hatthakaṃ āḷavakaṃ dhāretha.
AN 4.62 ānaṇyasuttaṃ
suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthā udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhuta-dhammaṃ vedallaṃ
abbhutadhamma →
bodhirasa
marvellous accounts
AN 4.62 ānaṇyasuttaṃ
suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthā udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ
MN 22 alagaddūpamasuttaṃ
idha, bhikkhave, ekacce moghapurisā dhammaṃ pariyāpuṇanti, suttaṃ, geyyaṃ, veyyākaraṇaṃ, gāthaṃ, udānaṃ, itivuttakaṃ, jātakaṃ, abbhutadhammaṃ, vedallaṃ.
abbhutaṃ →
bodhirasa
wonderful! marvellous! extraordinary! unbelievable!
AN 4.45 rohitassasuttaṃ
acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante!
UD 45 uposathasuttaṃ
acchariyaṃ, moggallāna, abbhutaṃ, moggallāna! yāva bāhāgahaṇā'pi nāma so moghapuriso āgamessatī'ti
abhibhūta →
bodhirasa
conquered, vanquished, overcome, overpowered
AN 7.64 kodhanasuttaṃ
kodhano'yaṃ, bhikkhave, purisapuggalo kodh'ābhibhūto kodhapareto, kiñcā'pi so hoti sunhāto suvilitto kappitakesamassu odātavatthavasano, atha kho so dubbaṇṇo'va hoti kodh'ābhibhūto.
abhūta →
bodhirasa
not become, not happened
UD 73 tatiya nibbāna paṭisaṃyuttasuttaṃ
atthi bhikkhave ajātaṃ abhūtaṃ akataṃ asaṅkhataṃ
abhūta →
bodhirasa
false, not true
AN 10.176 cundasuttaṃ
samphappalāpī hoti akālavādī abhūta-vādī anatthavādī adhammavādī avinayavādī, anidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā hoti akālena anapadesaṃ apariyantavatiṃ anatthasaṃhitaṃ
MN 139 araṇavibhaṅgasuttaṃ
tatra, bhikkhave, yaṃ jaññā rahovādaṃ abhūtaṃ atacchaṃ anatthasaṃhitaṃ sasakkaṃ, taṃ rahovādaṃ na bhāseyya.
abhūta →
bodhirasa
lie, untruth, falsehood
AN 3.70 akusalamūlasuttaṃ
bhūtena kho pana vuccamāno avajānāti, no paṭijānāti. abhūtena vuccamāno na ātappaṃ karoti, tassa nibbeṭhanāya iti'p'etaṃ atacchaṃ iti'p'etaṃ abhūtan'ti.
abhūtavādī →
bodhirasa
liar, who speaks falsely
DHP 306 nirayavaggo
abhūtavādī nirayaṃ upeti, yo vā'pi katvā na karomi c'āha, ubho'pi te pecca samā bhavanti, nihīnakammā manujā parattha.
AN 10.176 cundasuttaṃ
samphappalāpī hoti akālavādī abhūtavādī anatthavādī adhammavādī avinayavādī, anidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā hoti akālena anapadesaṃ apariyantavatiṃ anatthasaṃhitaṃ
addhabhūta →
bodhirasa
dirty, soiled, lit. become dirty
SN 22.1 nakulapitusuttaṃ
evam'etaṃ, gahapati, evam'etaṃ, gahapati! āturo h'āyaṃ, gahapati, kāyo addhabhūto pariyonaddho.
agāriyabhūta →
bodhirasa
(state of being a) layman, householder
AN 4.122 ūmibhayasuttaṃ
tassa evaṃ hoti, mayaṃ kho pubbe agāriyabhūtā samānā aññe ovadāma'pi anusāsāma'pi. ime pan'amhākaṃ puttamattā maññe nattamattā maññe ovaditabbaṃ anusāsitabbaṃ maññantī'ti.
amaṅkubhūta →
bodhirasa
not embarrassed, not shy, not reserved
AN 5.35 dānānisaṃsasuttaṃ
puna caparaṃ, sīha, dāyako dānapati yaṃ yad'eva parisaṃ upasaṅkamati, yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ, visārado'va upasaṅkamati amaṅkubhūto.
anabhibhūta →
bodhirasa
unconquered, unvanquished, undefeated
AN 3.70 akusalamūlasuttaṃ
yad'api aluddho lobhena anabhibhūto apariyādinnacitto na parassa asatā dukkhaṃ uppādayati, vadhena vā bandhanena vā jāniyā vā garahāya vā pabbājanāya vā balav'amhi bal'attho iti'pi tad'api kusalaṃ.
SNP 52 tuvaṭakasuttaṃ aṭṭhakavaggo 14
abhibhū hi so anabhibhūto, sakkhidhammam'anītiham'adassī, tasmā hi tassa bhagavato sāsane, appamatto sadā namassam'anusikkhe'ti.
andhabhūta →
bodhirasa
blind, ignorant, lit. become blind
DHP 59 pupphavaggo
evaṃ saṅkārabhūtesu, andhabhūte puthujjane, atirocati paññāya, sammāsambuddhasāvako.
DHP 174 lokavaggo
andhabhūto ayaṃ loko, tanuk'ettha vipassati, sakuṇo jālamutto'va, appo saggāya gacchati.
appossukka tuṇhībhūta →
bodhirasa
calm and quiet
SN 35.240 kummopamasuttaṃ
addasā kho, bhikkhave, kummo kacchapo siṅgālaṃ dūrato'va gocarapasutaṃ. disvāna soṇḍipañcamāni aṅgāni sake kapāle samodahitvā appossukko tuṇhībhūto saṅkasāyati.
aṇḍabhūta →
bodhirasa
become like an egg, i.e. weak, fragile
SN 22.1 nakulapitusuttaṃ
evam'etaṃ, gahapati, evam'etaṃ, gahapati! āturo h'āyaṃ, gahapati, kāyo aṇḍabhūto pariyonaddho.
bhūtagāma →
bodhirasa
plants, lit. collection of beings
MN 27 cūḷa hatthipadopamasuttaṃ
so bījagāma-bhūtagāma-samārambhā paṭivirato hoti
bhūtakāla →
bodhirasa
time to be real, time to be matter of fact
VIN 4.1.63 upasampadā vidhi
suṇasi itthannāma ayaṃ te saccakālo bhūtakālo
bhūtamidaṃ →
bodhirasa
this is, this has become, this has come to be
SN 12.31 bhūtasuttaṃ
bhūtam'idan'ti, sāriputta, passasī'ti? bhūtam'idan'ti, bhante, yathābhūtaṃ sammappaññāya passati.
bhūtapati →
bodhirasa
Lord of Beings, Lord of the Demons, Lord of the Underworld
JA 546 vidhura jātakaṃ
so puṇṇako kāmavegena giddho, irandhatiṃ nāgakaññaṃ jigiṃsaṃ, gantvāna taṃ bhūtapatiṃ yasassiṃ, iccabravī vessavaṇaṃ kuveraṃ.
bhūtapubbaṃ →
bodhirasa
formerly, in the past, once upon a time, lit. become past
SN 47.6 sakuṇagghisuttaṃ
bhūtapubbaṃ, bhikkhave, sakuṇagghi lāpaṃ sakuṇaṃ sahasā ajjhappattā aggahesi.
SN 35.240 kummopamasuttaṃ
bhūtapubbaṃ, bhikkhave, kummo kacchapo sāyanhasamayaṃ anunadītīre gocarapasuto ahosi. siṅgālopi kho, bhikkhave, sāyanhasamayaṃ anunadītīre gocarapasuto ahosi.
bhūtavādī →
bodhirasa
who speaks what is true
AN 10.176 cundasuttaṃ
kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā hoti kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasaṃhitaṃ
brahmabhūta →
bodhirasa
holiest, greatest lit. become like god
MN 18 madhupiṇḍikasuttaṃ
so h'āvuso, bhagavā jānaṃ jānāti, passaṃ passati, cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto, vattā pavattā, atthassa ninnetā, amatassa dātā, dhammassāmī tathāgato
cakkhubhūta →
bodhirasa
seer, visionary, lit. become the eye
MN 18 madhupiṇḍikasuttaṃ
so h'āvuso, bhagavā jānaṃ jānāti, passaṃ passati, cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto, vattā pavattā, atthassa ninnetā, amatassa dātā, dhammassāmī tathāgato
dhammabhūta →
bodhirasa
become the Dhamma, understands reality
MN 18 madhupiṇḍikasuttaṃ
so h'āvuso, bhagavā jānaṃ jānāti, passaṃ passati, cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto, vattā pavattā, atthassa ninnetā, amatassa dātā, dhammassāmī tathāgato
ekodibhūta →
bodhirasa
become unified, become integrated, become whole
SNP 54 sāriputtasuttaṃ aṭṭhakavaggo 16
etesu dhammesu vineyya chandaṃ, bhikkhu satimā suvimuttacitto, kālena so sammā dhammaṃ parivīmaṃsamāno, ekodibhūto vihane tamaṃ so'ti.
kalalībhūta →
bodhirasa
muddy, dirty
SN 46.55 saṅgāravasuttaṃ
seyyathā'pi, brāhmaṇa, udapatto āvilo luḷito kalalībhūto andhakāre nikkhitto. tattha cakkhumā puriso sakaṃ mukhanimittaṃ paccavekkhamāno yathābhūtaṃ na jāneyya na passeyya.
kathaṃbhūta →
bodhirasa
how? what kind? what way? lit. how become?
AN 10.48 dasadhammasuttaṃ
kathaṃbhūtassa me rattindivā vītivattantī'ti pabbajitena abhiṇhaṃ paccavekkhitabbaṃ
khīrodakībhūta →
bodhirasa
blending like milk and water, lit. become milk and water
MN 31 cūḷagosiṅgasuttaṃ
kacci pana vo, anuruddhā, samaggā sammodamānā avivadamānā khīrodakībhūtā aññamaññaṃ piyacakkhūhi sampassantā viharathā'ti?
mahābhūta →
bodhirasa
primary element, earth water fire wind, lit. great element
SN 35.245 kiṃsukopamasuttaṃ
yato kho, āvuso, bhikkhu catunnaṃ mahābhūtānaṃ samudayañ'ca atthaṅ'gamañ'ca yathābhūtaṃ pajānāti, ettāvatā kho, āvuso, bhikkhuno dassanaṃ suvisuddhaṃ hotī'ti.
SN 22.57 sattaṭṭhānasuttaṃ
katamañ'ca, bhikkhave, rūpaṃ? cattāro ca mahābhūtā, catunnañ'ca mahābhūtānaṃ upādāya rūpaṃ. idaṃ vuccati, bhikkhave, rūpaṃ.
manussabhūta →
bodhirasa
of human birth
DN 30.21 lakkhaṇasuttaṃ
yam'pi bhikkhave tathāgato purimaṃ jātiṃ purimaṃ bhavaṃ purimaṃ niketaṃ pubbe manussabhūto samāno micchājīvaṃ pahāya sammāājīvena jīvikaṃ kappesi
maṅkubhūta →
bodhirasa
dumbstruck, humiliated, embarrassed, despondent
MN 152 indriyabhāvanāsuttaṃ
evaṃ vutte, uttaro māṇavo pārāsiviy'antevāsī tuṇhībhūto maṅkubhūto pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaṭibhāno nisīdi.
MN 22 alagaddūpamasuttaṃ
evaṃ vutte, ariṭṭho bhikkhu gaddhabādhipubbo tuṇhībhūto maṅkubhūto pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaṭibhāno nisīdi.
mudubhūta →
bodhirasa
become soft, pliable, supple
MN 39 mahāassapurasuttaṃ
so evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmeti
paccanubhūta →
bodhirasa
experienced, suffered, undergone, met with
SN 15.1 tiṇakaṭṭhasuttaṃ
evaṃ dīgharattaṃ vo, bhikkhave, dukkhaṃ paccanubhūtaṃ tibbaṃ paccanubhūtaṃ byasanaṃ paccanubhūtaṃ, kaṭasī vaḍḍhitā.
pātubhūta →
bodhirasa
appeared, manifested, became evident
AN 3.36 devadūtasuttaṃ
ambho purisa na tvaṃ addasa manussesu tatiyaṃ devadūtaṃ pātubhūtan'ti? so evam'āha nāddasaṃ bhante'ti
JA 9 maghadeva jātakaṃ
uttamaṅgaruhā mayhaṃ, ime jātā vayoharā, pātubhūtā devadūtā, pabbajjāsamayo mamā'ti.
pāṇabhūta →
bodhirasa
living beings, lit. breathing beings
MN 39 mahāassapurasuttaṃ
sabba-pāṇabhūta-hita-anukampī byāpādapadosā cittaṃ parisodheti
sabbapāṇabhūtahitānukampī →
bodhirasa
compassionate for the well-being of all living beings
MN 39 mahāassapurasuttaṃ
byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto viharati, sabbapāṇabhūtahitānukampī, byāpādapadosā cittaṃ parisodheti
samaṅgībhūta →
bodhirasa
endowed (with), provided (with), possessing
AN 4.122 ūmibhayasuttaṃ
so tattha passati gahapatiṃ vā gahapatiputtaṃ vā pañcahi kāmaguṇehi samappitaṃ samaṅgībhūtaṃ paricārayamānaṃ.
sammukhībhūta →
bodhirasa
face to face with, in the presence of
MN 18 madhupiṇḍikasuttaṃ
evaṃsampadam'idaṃ āyasmantānaṃ satthari sammukhībhūte, taṃ bhagavantaṃ atisitvā, amhe etam'atthaṃ paṭipucchitabbaṃ maññatha
saṅkārabhūta →
bodhirasa
rubbish-like being, worthless being, lit. rubbish being
DHP 59 pupphavaggo
evaṃ saṅkārabhūtesu, andhabhūte puthujjane, atirocati paññāya, sammāsambuddhasāvako.
sītibhūta →
bodhirasa
calmed, liberated, lit. become cool
VV 83 maṭṭhakuṇḍalī vimānavatthu
sv'āhaṃ abbūḷhasallo'smi, sītibhūto'smi nibbuto, na socāmi na rodāmi, vata sutvāna māṇavāti.
tanubhūta →
bodhirasa
reduced, decreased, diminished, lit. become thin
SN 54.9 vesālīsuttaṃ
atha kho bhagavā tassa aḍḍhamāsassa accayena paṭisallānā vuṭṭhito āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi, kiṃ nu kho, ānanda, tanubhūto viya bhikkhusaṅgho'ti?
tuṇhībhūta →
bodhirasa
silent, lit. became silent
MN 152 indriyabhāvanāsuttaṃ
evaṃ vutte, uttaro māṇavo pārāsiviy'antevāsī tuṇhībhūto maṅkubhūto pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaṭibhāno nisīdi.
SN 35.240 kummopamasuttaṃ
addasā kho, bhikkhave, kummo kacchapo siṅgālaṃ dūrato'va gocarapasutaṃ. disvāna soṇḍipañcamāni aṅgāni sake kapāle samodahitvā appossukko tuṇhībhūto saṅkasāyati.
ujubhūta →
bodhirasa
straight, upright, lit. become straight
AN 5.36 kāladānasuttaṃ
kāle dadanti sappaññā, vadaññū vītamaccharā, kālena dinnaṃ ariyesu, ujubhūtesu tādisu, vippasannamanā tassa, vipulā hoti dakkhiṇā.
vasībhūta →
bodhirasa
attained mastery (over), in control (of)
SN 5.5 uppalavaṇṇāsuttaṃ
cittasmiṃ vasībhūta-amhi, iddhipādā subhāvitā, sabbabandhanamutt'āmhi, na taṃ bhāyāmi āvuso'ti.
vibhūta →
bodhirasa
vanished, disappeared, ended, ceased, does not exist
SNP 69 posāla māṇava pucchā pārāyanavaggo 14
vibhūta-rūpa-saññissa, sabbakāyappahāyino, ajjhattañ'ca bahiddhā ca, n'atthi kiñcī'ti passato, ñāṇaṃ sakk'ānupucchāmi, kathaṃ neyyo tathāvidho.
SNP 49 kalahavivādasuttaṃ aṭṭhakavaggo 11
phasso nu lokasmi kutonidāno, pariggahā cā'pi kutopahūtā, kismiṃ asante na mamattam'atthi, kismiṃ vibhūte na phusanti phassā.
vibhūtasaññī →
bodhirasa
with vanished perception, with perception disappeared
SNP 49 kalahavivādasuttaṃ aṭṭhakavaggo 11
na saññasaññī na visaññasaññī, no'pi asaññī na vibhūtasaññī, evaṃ sametassa vibhoti rūpaṃ, saññānidānā hi papañcasaṅkhā.
NIDD1 11 kalahavivāda suttaniddesa
vibhūtasaññino vuccanti ye catunnaṃ arūpasamāpattīnaṃ lābhino, na'pi so catunnaṃ arūpasamāpattīnaṃ lābhī'ti.
visenibhūta →
bodhirasa
disarmed, not opposing, at peace, lit. become army-less
SNP 42 suddhaṭṭhakasuttaṃ aṭṭhakavaggo 4
sa sabbadhammesu visenibhūto, yaṃ kiñci diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā, tam'eva dassiṃ vivaṭaṃ carantaṃ, ken'īdha lokasmi vikappayeyya.
SNP 51 mahābyūhasuttaṃ aṭṭhakavaggo 13
sa sabbadhammesu visenibhūto, yaṃ kiñci diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā, sa pannabhāro muni vippamutto, na kappiyo n'ūparato na patthiyo'ti.
yathābhūta →
bodhirasa
as it is, in reality, lit. like it has become
AN 7.65 hirīottappasuttaṃ
sammā-samādhimhi sati sammā-samādhi-sampannassa upanisa-sampannaṃ hoti yathābhūta-ñāṇadassanaṃ
yathābhūtaṃ →
bodhirasa
as it truly is, in reality, lit. like it has become
SN 46.53 aggisuttaṃ
samaṇo, āvuso, gotamo sāvakānaṃ evaṃ dhammaṃ deseti, etha tumhe, bhikkhave, pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe satta bojjhaṅge yathābhūtaṃ bhāvethā'ti.
SN 35.247 chappāṇakasuttaṃ
tañ'ca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ pajānāti, yatth'assa te uppannā pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhanti
ñāṇabhūta →
bodhirasa
with understanding, lit. become wisdom
MN 18 madhupiṇḍikasuttaṃ
so h'āvuso, bhagavā jānaṃ jānāti, passaṃ passati, cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto, vattā pavattā, atthassa ninnetā, amatassa dātā, dhammassāmī tathāgato
abhibhū →
dppn
…ascribed to Abhibhūta. Thag.1147–1148
In the Aṅguttara Nikāya AN.i.226f. we find Ānanda asking the Buddha how far…
abhibhūta →
dppn
Three verses ascribed to Abhibhūta occur in the Theragāthā, addressd to his kinsmen and retainers. Thag.255–257 The second of these verses is…
ahogaṅgā →
dppn
…time, lived the Thera Sambhūta Sānavāsi, and it was there that Yasa Kākandakaputta saw him. The meeting of arahants to discuss what measures…
ajakaraṇī →
dppn
…the Thera Sabbaka (Sappaka). Thag.307–310
Here also, in a cave, dwelt the Thera Bhūta. Thag.518f.
This river was probably a branch of…
bhūmija →
dppn
…He was a friend of Sambhūta, and, when the latter left the household, he was accompanied by his friends Bhūmija, Jeyyasena and…
licchavī →
dppn
…Vajjiputta and Sambhūta.
The Licchavis were greatly admired for their system of government. It was a republic (gaṇa, saṅghā),…
māyā →
dppn
MāyāMahāmāyā
The mother of the Buddha, and wife of Suddhodana of the Sakyan clan. DN.ii.52 Thag.534 Thig.162 She died seven days after giving birth to the Buddha in Lumbinī. An elaborate account of t …
pāveyyakā →
dppn
…leaders being Revata, Sambhūta Sānavāsī, Yasa Kākandakaputta and Sumana. Vin.ii.301ff. In this connection the Pāveyyakā are also…
revata →
dppn
…orthodox monks, led by Sambhūta Sānavāsī and Yasa Kākandakaputta, were anxious to consult him, Revata left Soreyya, and, travelling through…
sambhūta →
dppn
…went to Sabbakāmī, and Sambhūta questioned him regarding the “Ten Points.
Sambhūta was one of the monks appointed to the committee to…
subhūta →
dppn
A monk whose Theragāthā verses speak of how, when someone lives the wrong way they blame their bad luck, and praises one who only speaks about what they actually do. Thag.320–324
sāketa →
dppn
…Mahānāga, and Visākhā. Bhūta Thera was born in a suburb of Sāketa.
The Vinaya Vin.i.270f. mentions another seṭṭhi of Sāketa. His…
sītavana →
dppn
…asceticism. AN.iii.374
Sambhūta Thera so loved the Sītavana that he came to be called “Sitavaniya.
Ekavihāriya is also mentioned its…
yasa →
dppn
…With them he visited Sambhūta Sānavāsī at Ahogangapabbata, and there they decided to consult Revata who lived in Soreyya. Yasa, therefore,…
mahābhūta →
farkas
négy nagy elem (föld, víz, tűz, lég/levegő)
yathā-bhūta-ñāṇa-dassana →
farkas
a valóságnak megfelelő tudás; annak tudása és látása, ami van
abbhuta →
ncped
- (mfn.) astonishing, wonderful; out of the ordinary, strange.
- (n.) a wonderful thing, a marvel.
abbhutadhamma →
ncped
the name of one of the nine categories (aṅgas) of the scriptures
abbhutaṃ karoti →
ncped
makes a wager; lays a bet.
abbhutaṃ →
ncped
is used often as an exclamation (frequently combined with acchariyam): how wonderful! what an astonishing thing!
abhibhūta →
ncped
overcame; vanquished.
acchariyaṃ →
ncped
is used often as an exclamation (frequently combined with abbhutaṃ) how wonderful! what a wonderful thing! it’s a marvel!
addhabhūta →
ncped
governed, mastered; dependent.
adhibhūta →
ncped
overpowered
agariyabhūta →
ncped
(while) being a householder, leading a householder’s life
agārikabhūta →
ncped
(while) being a householder, leading a householder’s life
anabhibhūta →
ncped
not overcame; not vanquished
anadhibhūta →
ncped
not overpowered
ananubhūta →
ncped
not experienced; not attained
andhabhūta →
ncped
mentally blind; blinded
anubhūta →
ncped
experienced, suffered, enjoyed
avabhūta →
ncped
low, ignoble; deficient.
aṇḍabhūta →
ncped
being an egg or in an egg; like an egg
cakkhubhūta →
ncped
like an eye, seeing, full of insight, possessing vision.
ekodibhūta →
ncped
integrated, unified; withdrawn, apart
gaṇibhuta →
ncped
gathered in groups; large companies.
kalalībhūta →
ncped
become muddy.
khīrodakībhūta →
ncped
(perfectly mixed or compatible) like milk and water
opānabhūta →
ncped
being like a pool or well; ever generous, satisfying.
tuṇhībhūta →
ncped
silent.
ñāṇabhūta →
ncped
full of knowledge.
chief-elements →
nyana
Chief-elements: the 4: mahā-bhūta -d hātu
abbata →
pts
…ca dhutavatena ca virahita Dhp-a.iii.391; vv.ll. k. adhūta & abhūta; B abbhuta, C. abbuta).
a + vata, Sk. avrata
abbhuta →
pts
…viz abhūtaṃ Thag-a.233; abhūta-pubbatāya abbhutaṃ Vv-a.191 Vv-a.329; abhūta-pubbaṃ DN-a.i.43.
- (adj.) wonderful marvellous etc….
abbhuṃ →
pts
(interj.) alas, terrible, dreadful, awful (excl. of fright & shock) Vin.ii.115 (Bdhgh. explains as “utrāsa-vacanam-etaṃ”); MN.i.448. See also abbhu & abbhuta.
Vedic abhvaṃ, nt. of abhva, see expl …
abbhāmatta →
pts
adjective monstrous dreadful, enormous, “of the size of a large cloud (thus C. on SN.i.205 & Ja.iii.309) SN.i.205 = Thag.652 (variant reading abbha˚ & abbhāmutta) = Ja.iii.309 (variant reading ˚mutta) …
abhibhavati →
pts
…abhibhūyamāna being overcome (by) Pv-a.80, Pv-a.103
pp abhibhūta (q.v.).
abhi + bhavati
abhibhū →
pts
…in phrase abhibhū anabhibhūta aññadatthudasa vasavattin, i.e. unvanquished Lord of all DN.i.18; DN.iii.135 = Cnd.276; AN.ii.24; AN.iv.94;…
abhibhūta →
pts
overpowered, overwhelmed, vanquished DN.i.121; SN.i.137 (jāti-jarā˚); SN.ii.228 (lābhasakkāra-silokena); AN.i.202 (pāpakehi dhammehi); Ja.i.189; Pv-a.14, Pv-a.41 (= pareta), Pv-a.60 (= upagata), …
abhinibbatta →
pts
…Cnd.256 (nibbatta abhi pātubhūta); Dhs.1035, Dhs.1036 (so read for˚ nippatta) Vv-a.9 (puññ’ânubhāva˚ by the power of merit).
abhi +…
abhisambhūta →
pts
attained, got Sdhp.556.
pp. of abhisambhavati
abhūta →
pts
…paraṃ abhācikkhanto Dhp-a.iii.477.
a + bhūta
acchariya →
pts
adjective noun wonderful, surprising strange, marvellous DN.ii.155; MN.i.79; MN.iii.118, MN.iii.125, MN.iii.144 (an˚); SN.iv.371; AN.i.181; Mil.28, Mil.253; Dhp-a.iii.171; Pv-a.121; Vv-a.71 (an˚). …
addha →
pts
…sineha) MN.ii.223 (na anaddhabhūtaṃ attānaṃ dukkhena addhabhāveti he dirties the impure self with ill); SN.iii.1 (addhabhūto kāyo impure…
adhibhavati →
pts
…3 pl. adhibhaṃsu SN.iv.185. See also ajjhabhavi & ajjhabhū pp.; adhibhūta (q.v.).
adhi + bhavati, cp. Sk. &…
adhibhū →
pts
…not mastering. For adhibhūta the variant reading abhi˚ is to be preferred as more usual in this connection, see…
adhibhūta →
pts
overpowered SN.iv.186.
cp. adhibhū & adhibhūta
agha →
pts
…= aghakara m. C.). -bhūta a source of pain SN.iii.189 (+ agha & salla).
cp. Sk. agha, of uncertain…
agāriya →
pts
…layman MN.i.504 (˚bhūta)
■ Usually in neg. anagāriyā (f.) the homeless state (= anagāraṃ as opp. to…
aho →
pts
indeclinable exclamation of surprise, astonishment or consternation: yea, indeed well; I say! for sure! Vv-a.103 (aho ti acchariy’ atthena nipāto); Ja.i.88 (aho acchariyaṃ aho abbhutaṃ), Ja.i.140. Us …
alika →
pts
…Dhp.223 = Vv-a.69 (has alīka˚); Ja.ii.4; Snp-a.478 (for abhūta-vādin Snp.661).
Sk. alīka
andha →
pts
…Pv-a.4, Pv-a.264.
- -bhūta blinded (fig.) mentally blind, not knowing, ignorant SN.iv.21; AN.ii.72; Ja.vi.139 (spelled…
anoka →
pts
…ādīnaṃ anokāsabhūta).
sārin living in a houseless state, fig. being free from worldly attachment SN.iii.10 =…
anubhavati →
pts
…(attanā by him) & -bhavīyamāna Pv-a.33 (dukkhaṃ)
pp anubhūta (q.v.).
anu + bhavati
anubhoti →
pts
…(attanā by him) & -bhavīyamāna Pv-a.33 (dukkhaṃ)
pp anubhūta (q.v.).
anu + bhavati
anubhūta →
pts
(having or being) experienced, suffered, enjoyed Pv-a.ii.12#2. nt. suffering, experience Ja.i.254; Mil.78, Mil.80.
pp. of anubhavati
anuga →
pts
…Snp.791 (ejā˚; = abhibhūta Snp.527), 1095 (Māra vasa˚; = abhibhuyya viharanti Cnd.507); Iti.91 (ejā˚;) Ja.iii.224 (vasa˚; =…
anujju →
pts
…agarahitangī); -gāmin going crooked i.e. snake Ja.iv.330; -bhūta not upright (fig. of citta Ja.v.293.
an + ujju
anukampaka →
pts
…sq.; Iti.66 (sabba-bhūta˚); Pv.i.3#3 (= kārunika Pv-a.16), Pv.i.5#3 (atthakāma, hitesin Pv-a.25), Pv.i.8#8; Pv.ii.1#4 (=…
anukampin →
pts
…Pv.iii.7#6 sabbapāṇa-bhūta-hita˚; id. SN.iv.314; AN.ii.210; AN.iii.92 AN.iv.249; Pp.57, Pp.68. sabba-bhūta˚; SN.i.25, SN.i.110;…
appossukka →
pts
…phrase appossukka tuṇhībhūta saṅkasāya “living at ease, given to silence, resigned” Mrs. Rhys Davids trsl. 258, see also J.P.T.S….
arahant →
pts
…SN.i.175, SN.i.178 (+ sītibhūta), SN.i.208, SN.i.214, SN.i.235 (khīnāsavā arahanto); SN.iii.160 (arahā tissa?), SN.iii.168; SN.iv.123,…
ari →
pts
…bhūri Pts.ii.197
■ Otherwise in late language only, e.g. Sdhp.493 (˚bhūta). See also arindama & aribhāseti.
Ved. ari; fr. ṛ.
aru →
pts
…vaṇamukhānaṃ vasena arubhūta kāya Dhp-a.iii.109 = Vv-a.77); -gatta (adj.) with wounds in the body MN.i.506 (+ pakka-gatta); Mil.357…
atiyakkha →
pts
sorcerer, wizard, fortune-teller Ja.vi.502 (C.: bhūtavijjā ikkhaṇīka).
ati + yakkha
attan →
pts
…(pāpa) Thag.260.
- -sambhūta arisen from oneself Snp.272
- -sammāpaṇidhi thorough pursuit or development of…
attha →
pts
…riches Ja.vi.290 (= atthabhūtaṁ atthaṁ Commentary)
- -antara difference between the (two) meanings Mil.158 At Thag.374, Oldenberg’s…
ava →
pts
…on), see ava-jānāti, ˚bhūta, ˚mānita, ˚vajja, ˚hasati away from, i.e. the opposite of, as equivalent to a negation and often taking…
avabhūta →
pts
adjective “come down”, despised, low, unworthy MN.ii.210.
ava + bhūta, pp. of ava + bhū
avadāyati →
pts
to have pity on, to feel sorry for Ja.iv.178 (bhūtānaṃ nâvadāyissaṃ, gloss n’ânukampiyaṃ).
denom. fr. avadā in same meaning as anuddā, to dā1: see dayati2
aṅga →
pts
…DN-a.i.313; cp samangi (-bhūta).
- -jāta “the distinguishing member”, i.e. sign of male or female (see above 3);…
aṭṭhi →
pts
…(for citta˚) angi-bhūta (for anga˚); cp. the freq. combn. (with similar meaning) manasi-kata (besides manasā-k.), also…
bahūta →
pts
…pahūta, cp. pahūtika).
for pahūta = Sk. prabhūta
bahūtaso →
pts
…Ja.vi.538.
der. fr. bahūta, cp. Sk. prabhūtaśaḥ
bali →
pts
…offering of food to bhūtas, devas & others Ja.i.169, Ja.i.260; Ja.ii.149, Ja.ii.215; Ja.iv.246 (offering to tutelary genii of a city. in…
bhavati →
pts
…see sep
pp bhūta.
Note. In compound with nouns or adjectives the final vowel of these is changed into ī, as…
bhucca →
pts
bhumma →
pts
adjective noun
- belonging to the earth, earthly, terrestrial; nt. soil, ground, floor Snp.222 (bhūtāni bhummāni earthly creatures contrasted with creatures in the air, antalikkhe), Snp.236 (id.); S …
bhū →
pts
bhūnaha →
pts
…to expln; is it an old misspelling for bhūta + gha? The latter of han?
bhūtanaka →
pts
fragrant grass; Andropogon schoenanthus Ja.vi.36 (= phanijjaka); Vism.543 (so variant reading for T. bhūtinaka).
cp. *Sk. bhūtṛna
bhūtatta →
pts
…of bhūtā); MN-a.i.32 (id.).
abstr. fr. bhūta
bodhi →
pts
…satta-bojjhange yathābhūtaṃ bhāvetvā anuttaraṃ sammā-sambodhiṃ abhisambujjhiṃsu“ SN.v.160. The moment of supreme…
brahma →
pts
…or abode of Br. Mnd.448. -bhūta divine being, most excellent being, said of the Buddha DN.iii.84; MN.i.111; MN.iii.195,…
brahmā →
pts
…or abode of Br. Mnd.448. -bhūta divine being, most excellent being, said of the Buddha DN.iii.84; MN.i.111; MN.iii.195,…
bīja →
pts
…seed-creation (opp bhūta-gāma). There are 5 kinds of seeds usually enumerated, e.g. at DN.i.5 (explained at DN-a.i.77, translation at…
cakkhu →
pts
…perfect understanding; cakkhubhūta ñāṇa˚ dhamma˚ brahma˚) 4. buddha˚: the eye of a Buddha or of complete intuition, i.e. of a person who…
chāta →
pts
…(= bubhukkhita, khudāya abhibhūta Pv-a.72 Pv.ii.9#36 (jighacchita Pv-a.126); Pv-a.62; Vv-a.76; Mil.253; Mhvs.vii.24. Cp. pari˚.
*…
citta →
pts
dabba →
pts
…AN.i.254 (cp. Sk. pātrabhūta); Vism.196.
- -saṃhāra collecting something substantial Pv-a.114 (should prob. be…
dakkhiṇeyya →
pts
…(Ep. of the Sangha ujubhūta); Pv-a.25, Pv-a.125, Pv-a.128, Pv-a.262.
- -aggi the (holy) fire of a good receiver of…
dassana →
pts
…AN.v.47; yathābhūta˚; AN.iii.19 AN.iii.200; AN.iv.99, AN.iv.336; AN.v.2 sq., AN.v.311 sq.; vimutti˚; SN.i.139 SN.v.67;…
daḷhī →
pts
…of dṛḍha → daḷha in compound like dṛḍhī-bhūta, etc.; cp. daḍḍhi
daṇḍa →
pts
…= Snp.630 a. + kodhâbhibhūta SN.iv.117: ādinna-daṇḍa ādinnasattha Vin.i.349; opp. daṇḍaṃ nidahati to lay down the stick, to be…
desa →
pts
…Ja.i.308; Dhs-a.307 (˚bhūta); Pv-a.78 (˚antara prob. to be read dos˚), Pv-a.153 Kp-a.132, Kp-a.227
■ desaṃ karoti to go abroad…
dhamma →
pts
…cakkhu-bhūta… dh-bhūta brahmabhūta AN.v.226 sq. (cp. cakkhu); Thag.491; see also above, note B 1 a;
- -bheri the…
dhātu →
pts
element. Closely related to dhamma in meaning B 1b, only implying a closer relation to physical substance. As to its gen. connotation cp. Dhs. trsl. p. 198.
- a primary element, of whic …
dibba →
pts
…etc. Def. as devaloke sambhūta DN-a.i.120; divibhavattā dibba Kp-a.227; divibhāvaṃ devattabhāva-pariyāpanna Pv-a.14
■ See further…
dukkha →
pts
…ca atthagamañ ca yathābhūtaṃ pajānāti); Iti.38 (nirodha ˚anaṃ);
- -nidāna a source of pain MN.ii.223;…
ekodi →
pts
…SN.iv.196; SN.v.144; -bhūta concentrated Snp.975; -bhāva concentration, fixing one’s mind on one point DN.i.37; DN.iii.78,…
gaṇin →
pts
Gaṇin1
adjective one who has a host of followers, epithet of a teacher who has a large attendance of disciples; usually in standing combination sanghī gaṇī gaṇācariyo (see above) Also in f …
gihin →
pts
gāma →
pts
…paccanta˚ bīja˚; bhūta˚; mātu˚.
-anta the neighbourhood of a village, its border, the village itself, in…
hacca →
pts
adjective killing, in bhūnahacca killing an embryo AN.iv.98; Ja.vi.579 = Ja.vi.587; Mil.314 (text bhūta-)
fr. han
itthaṃ →
pts
…Mil.115; Dhp-a.ii.98
- -bhūta being thus, of this kind, modal, only in cpd. ˚lakkhaṇa or ˚ākhyāna the sign or case…
jighacchā →
pts
…Ja.ii.445; Ja.iii.19 (˚abhibhūta = chāta); Mil.204, Mil.304; Sdhp.118, Sdhp.388 Cp. khudā & chāta.; Note. A diff. spelling as dighacchā…
joti →
pts
…Thag.415; Ja.iv.206; sajotibhūta set on fire SN.ii.260; AN.iii.407 sq.; Ja.i.232.
- -parāyaṇa (adj.) attaining to…
jānāti →
pts
…tirayitva vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā (very freq.) The 1st expln is also applied to abhijānāti, & the second to passitvā,…
jāta →
pts
…Ja.i.59; jātaṃ + bhūtaṃ (opp. ajātaṃ abhūtaṃ) Iti.37 2. “genuine,” i.e natural, true, good, sound (cp. kata, bhūta,…
jīva →
pts
…with sattā pāṇā bhūta in the dialect used by the followers of Gosāla DN.i.53 (= DN-a.i.161 jīvasaññī). “taṃ jīvaṃ taṃ…
kalala →
pts
kammaniya →
pts
…formula vigatūpakkilesa mudubhūta k˚ ṭhita ānejjappatta DN.i.76, etc. = MN.i.22 Pp.68; SN.iii.232; SN.v.92, SN.v.233; AN.i.9; Dhp-a.i.289;…
kammanīya →
pts
…formula vigatūpakkilesa mudubhūta k˚ ṭhita ānejjappatta DN.i.76, etc. = MN.i.22 Pp.68; SN.iii.232; SN.v.92, SN.v.233; AN.i.9; Dhp-a.i.289;…
kammañña →
pts
…formula vigatūpakkilesa mudubhūta k˚ ṭhita ānejjappatta DN.i.76, etc. = MN.i.22 Pp.68; SN.iii.232; SN.v.92, SN.v.233; AN.i.9; Dhp-a.i.289;…
khandha →
pts
…ti; evaṃ etaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passati; evaṃ kho jānato passato… ahankāramamankāra-mānânusayā na hontī ti…
khema →
pts
…viratta) SN.i.112 (= khemībhūtaṃ assabhāvaṃ SA).
- -anta security, in
- -bhūmi a peaceful country (opp, kantāra), a…
khīra →
pts
milk, milky fluid, milky juice Vin.i.243; Vin.ii.301; MN.i.343 sq. = AN.ii.207 = Pp.56; AN.ii.95 (in simile with dadhi, navanīta, sappi, sappi-maṇḍa) DN.i.201; Dhp-a.i.98; enumerated with *[dadhi](/ …
kodhana →
pts
…Pp.18
■ k˚ kodhābhibhūta AN.iv.94 sq.; k˚ kodhavinayassa na vaṇṇavādī AN.v.165
■ Used of caṇḍa Pv-a.83
■ Cp….
kula →
pts
…Cp. also kulassa angārabhūta Dhp-a.iii.350; Snp-a.192 (of a dujjāto putto) and kulagandhana; -itthi a wife of good…
kuṇa →
pts
…paṭikuṇita an-ujubhūta); Dhp-a.iii.71 (kāṇa˚ blind and lame).
cp. kuṇi lame from *qer, to bend = Gr. κυλλός crooked…
kuṇḍala →
pts
…ṭhitattā tassa kuṇḍalabhūtaṃ) Cp. also rajju˚ a rope as belt Vv-a.212
■ kuṇḍalavatta turning, twisting round DN.ii.18 (of the…
kāla →
pts
…time, in formula kāla˚ bhūta˚ attha dhamma˚ vinaya˚ under sīla No. 7: DN.i.4; DN.iii.175; DN-a.i.76; AN.ii.22, AN.ii.209; Pp.58; *…
kāraṇa →
pts
…as (material) cause: k˚-bhūta being the cause of… Pv-a.15 2. (intellectual) cause, reason Mil.150; Dhp-a.i.389; esp. as-˚: arodana…
kāya →
pts
…vā kesādīnaṃ āyabhūtato kāyo ti vuccati.… It is equivalent to deha: SN.i.27; Pv-a.10; to…
kāḷa →
pts
…time, in formula kāla˚ bhūta˚ attha dhamma˚ vinaya˚ under sīla No. 7: DN.i.4; DN.iii.175; DN-a.i.76; AN.ii.22, AN.ii.209; Pp.58; *…
loma →
pts
the hair of the body (whereas kesa is the hair of the head only) DN.ii.18 (ekeka˚, uddhagga˚, in characteristics of a Mahāpurisa); SN.ii.257 (asi˚, usu˚, satti˚ etc.) AN.ii.114; Vin.iii.106 (usu˚ etc. …
mahant →
pts
…the 4 great elements (see bhūta), being paṭhavī, āpo, tejo, vāyo DN.i.76; Mnd.266; Vb.13, Vb.70 sq.; Vism.366 sq.;…
manda →
pts
…e.g. mandībhūta slowed down, enfeebled, diminished Ja.i.228 Vb-a.157.
- -valāhakā a class of fairies or demi-gods…
manussa →
pts
matti →
pts
…Snp.620 (= mātari sambhūta Snp-a.466) = Dhp.396 (= mātu santike udarasmiṃ sambhūta Dhp-a.iv.158).
for *māti˚ = mātu˚ =…
maṅku →
pts
…Dhp-a.iii.359.
- -bhūta discontented, troubled confused Vin.ii.19; DN.ii.85; AN.i.186; Dhp.263; Ja.v.211 Ja.vi.362;…
middhin →
pts
adjective torpid, drowsy, sluggish Dhp.325 (= thīnamiddh’ âbhibhūta Dhp-a.iv.16).
fr. middha
miga →
pts
…Dhp-a.iii.148.
- -bhūta (having become) like a wild animal, MN.i.450 (˚bhūtena cetasā).
- -mandalocana the soft…
missa →
pts
…Vb-a.107; and missī-bhūta mixed, coupled, united Ja.v.86 (= hatthena hatthaṃ gahetvā kāya-missībhāvaṃ upagata C.). Cp…
mudu →
pts
mukha →
pts
…(= uttamaṃ, mukha-bhūtaṃ vā)
■ Der. adj mokkha & pāmokkha; (q.v.). Note. A poetical instr sg. mukhasā is found at…
munana →
pts
…at Vv-a.114 (mahā-isibhūtaṃ… mahanten’ eva ñāṇena munanato paricchindanato mahā muniṃ), & Vv-a.231 (anavasesassa ñeyyassa…
musā →
pts
…Pv.i.3#3; Vv-a.72 (= abhūtaṃ atacchaṃ) Snp-a.19; Pv-a.16, Pv-a.152.
- -vāda lying, a falsehood, a lie DN.i.4,…
mātar →
pts
nantaka →
pts
shred rag, worn-out cloth, usually explained by jiṇṇapilotika (Ja.iii.22) or khaṇḍabhūtā pilotikā (Pv-a.185) or pilotika only (Vv-a.311)
■ SN.v.342; AN.iii.187; AN.iv.376 (˚vāsin as variant readi …
nava →
pts
Nava1
(num.) number nine. gen
■ dat. navannaṃ (Snp.p.87) instr
■ abl. navahi (Vv-a.76), loc. navasu.
Meaning and Application: The primitive-Aryan importance of the “mystic” nine i …
nibbuta →
pts
…(fig.) combined with sītibhūta (& nicchāta): Vin.i.8; MN.i.341; AN.ii.208 = DN.iii.233 = Pp.56, Pp.61; AN.iv.410;…
nibbāna →
pts
…Iti.222 = AN.ii.24 yathābhūtaṃ vacanaṃ SN.iv.195; yathāsukhaṃ (the Auspicious)…
nicchāta →
pts
…AN.iv.410; AN.v.65 (sītibhūta); Snp.707 (aniccha), Snp.735, Snp.758; Iti.48 (esanānaṃ khayā); Thig.132 (abbūḷhasalla)
■ Explained…
nidassana →
pts
…Vv-a.13; Pv-a.26, Pv-a.121 (pucchanākāra˚), Pv-a.226 (paccakkhabhūtaṃ n “sign, token”).
Sk. nidarśana, ni + dassana
nillaccheti →
pts
to deprive of the marks or characteristics (of virility), to castrate Thig.437 (= purisa-bhāvassa lacchana-bhūtāni bījakāni nillacchesi nīhari Thag-a.270). See also nillañchaka & nillacchita.
nis …
nirupadhi →
pts
…AN.i.80, AN.i.138 (sītibhūta +); Dhp.418 (id.); Thag.1250; Thag.2, Thag.320 (vippamutta + ; explained by niddukkha Thag-a.233); Iti.46,…
nissaraṇīya →
pts
…n. āruppaṃ, yaṃ kiñci bhūtaṃ sankhataṃ n nirodho). The 5 n-dh. are escape fr. kāma, vyāpāda vihesā, rūpa, sakkāya: AN.iii.245;…
niyyānika →
pts
adjective leading out (of saṃsāra), leading to salvation, salutary, sanctifying, saving profitable DN.i.235, DN.i.237; SN.i.220; SN.v.82, SN.v.166, SN.v.255, SN.v.379 sq. Ja.i.48 (a˚), Ja.i.106; Dhs.2 …
niyāma →
pts
…(˚dassin = sammatta-niyāmabhūtassa maggassa dassāvin Snp-a.365); Mnd.314 (˚avakkanti); Cnd.358 (= cattāro maggā); Pts.ii.236 sq….
okāsa FIXME double →
pts
…Sdhp.15; anokāsa-bhūta not giving (literally becoming) an opportunity Snp-a.573 Elliptically for o. detha Yogāvacara’s Man. 4…
opāna →
pts
Only in phrase opāna-bhūta (adj.) a man who has become a welling spring as it were, for the satisfaction of all men’s wants; expld.…
osadhī →
pts
…e.g. AN.iv.100 (bījagāma-bhūtagāmā… osadhi-tiṇavanappatayo) Pv.ii.6#10 with Snp.296 (gāvo… yāsu jāyanti osadhā); DN.i.12, cp…
paccanubhoti →
pts
…upalabbhati)
pp paccanubhūta MN.ii.32; SN.ii.178; Iti.15.
paṭi + anu + bhū, BSk….
pahūta →
pts
…of pa + bhū, cp. Vedic prabhūta
pajānāti →
pts
…distinguish DN.i.45 (yathābhūtaṃ really truly), DN.i.79 (ceto paricca), DN.i.162, DN.i.249; Snp.626, Snp.726 sq., Snp.987; Iti.12 (ceto…
paladdha →
pts
…paluddha); Ja.iii.260 (dava˚ abhibhūta C.).
pp. of pa + labh
palāpa →
pts
…kula-palāso & palāsa-bhūta for palāpa).
Vedic palāva, cp. Lat. palea, Russ pelëva; see also Geiger,
Pali Grammar
§ 39#6, where…
para →
pts
…Ja.v.416 (so read for parābhūta). -bhojana food given by others Snp.366 (= parehi dinnaṃ saddhādeyyaṃ Snp-a.364)….
pareta →
pts
…by (-˚), syn. with abhibhūta (e.g. Pv-a.41, Pv-a.80). Very frequent in combination with terms of suffering,…
paribhavati →
pts
…Snp-a.424)
caus paribhāveti; pp. paribhūta (q.v.).
pari + bhū
paribhūta →
pts
treated with contempt, disregarded, despised Vin.iv.6; SN.ii.279; Mil.229, Mil.288.
pp. of paribhavati
pariggaha →
pts
…Ja.vi.259; Pv-a.76 (˚bhūta belonging to, the property of); Vv-a.213, Vv-a.321 sa˚; with all (its) belongings SN.i.32. 4. a wife…
parinibbuta →
pts
parinibbāna →
pts
…Vv.53#24 (˚gata + sītibhūta). This state of final emancipation (during life) has also received the determination of anupādā-parinibbāna,…
pariyuṭṭhita →
pts
…given K.S. 320 is “abhibhūta”) biassed, taken up by, full of (-˚) MN.i.18; MN.iii.14; SN.iv.240 (maccheramala˚ ceto); AN.i.281;…
pariñña →
pts
…understanding Iti.44 (bhūta˚ so, or should we read bhūtapariññāya?); also in cpd. pariññacārin (to be expd as shortened…
pariññā →
pts
…& in formulas (like yathābhūtaṃ p.); its meaning is “knowing well in right knowledge”: SN.v.182; Snp.455, Snp.737, Snp.778 (=…
parābhavati →
pts
…parihāyati vinassati). 2. to win through, to surpass Thag.1144 (cp. trsl. 3814)
pp parābhūta (q.v.) See also…
parābhūta →
pts
ruined, fallen into disgrace MN.ii.210 (avabhūta +)
■ Note. parābhūta at Ja.v.416 is to be read parabhuta (q.v.).
pp. of parābhavati
paññā →
pts
…ariyena sīlena ca sāmannāgata Vv-a.155). Often used with yathābhūtaṁ ‣ cp. paññāya
cp. Vedic prajñā, pa + jñā
paññāya →
pts
…most frequently with yathābhūtaṃ (q.v. SN.i.13 (bhāveti), SN.i.44 (lokasmiṃ pajjoto), SN.i.214 (parisujjhati); SN.ii.7 sq. (uppajjati),…
paṭāṇi →
pts
…paṭāni (sic.)-bhūtaṃ dassanan ti visūkadassanaṃ“ and at Dhs-a.393: “paṭāni-gahaṇaṃ gahetvā ekapaden’ eva taṃ…
phaṇijjaka →
pts
…propagated by slips or cuttings, together with ajjuka & hirivera. At Ja.vi.536 the C. gives bhūtanaka as…
pubba →
pts
…and passim (see bhūta). 2. (neg.) apubba (nt. what has not been before, something new Vv-a.117, Vv-a.287 acc. as…
puthu →
pts
…pāṇikā on p. 151).
- -bhūta (p. 2) widely spread SN.ii.107; but cp. BSk pṛṭhag bhavati to be peculiar to Divy.58,…
puthujjana →
pts
…bhava-taṇh’ âbhibhūta), Vb-a.186 (ummat taka, opposed to upabrūhita-ñāṇa-purisa, exemplifying upādāna and kamma); Dhp-a.i.5…
pātur →
pts
pāṇa →
pts
…living being Ja.iv.494
ratana →
pts
…gems Snp.683 (= vararatana-bhūta Snp-a.486).
- -sutta the Suttanta of the (3) Treasures (viz. Dhamma, Sangha, Buddha),…
roga →
pts
rūpa →
pts
…(mahābhūtāni or else bhūta-rūpa primary matter) and 24 upādārūpāni (i.e. derivative forms or accidentals). These are given *in…
sabhāva →
pts
sajotibhūta →
pts
adjective flaming, ablaze, aglow DN.i.95; Vin.i.25; AN.i.141; Ja.i.232; DN-a.i.264.
sa3 + joti + bhūta; same BSk., e.g. Mvu.i.5
samaṅgin →
pts
…Vb-a.438
■ samaṅgibhūta possessed of, provided with DN.i.36; AN.ii.125; Snp.321; Vin.i.15; DN-a.i.121; samaṅgi-karoti to provide…
sambhavati →
pts
…pl. samabhavuṃ Dāvs v.6; ger sambhuyya having come together with Vv-a.232
pp sambhūta
caus…
sambhoti →
pts
…pl. samabhavuṃ Dāvs v.6; ger sambhuyya having come together with Vv-a.232
pp sambhūta
caus…
sambhuṇāti →
pts
…pl. samabhavuṃ Dāvs v.6; ger sambhuyya having come together with Vv-a.232
pp sambhūta
caus…
sambhūta →
pts
arisen from, produced Snp.272 (atta˚ self-; cp. Snp-a.304; attabhāva-pariyāye attani s.); SN.i.134.
pp. of sambhavati
sammukha →
pts
…MN.i.438; AN.i.150 -bhūta (˚ī˚) being face to face with, confronted DN.ii.155; SN.iv.94; Vin.ii.73; AN.iii.404 sq.; AN.v.226; one who…
samubbhūta →
pts
borne from, produced from Dāvs ii.25.
saṃ + ud + bhūta
saraṇa →
pts
sayaṃ →
pts
adverb self, by oneself Vin.i.8; DN.i.12; DN-a.i.175; Snp.57, Snp.320, etc.; p. 57, 100, etc. Mhvs.7, Mhvs.63 (for f.). Also with ref. to several people e.g. Dhp-a.i.13.
- -kata …
sañjāta →
pts
…arisen Dhs.1035 (+ bhūta & other syn.). ˚-full of, grown into being in a state of Snp.53 (˚khandha = susaṇṭhita˚ Snp-a.103);…
saṅghin →
pts
adjective having a crowd (of followers), the head of an order DN.i.47, DN.i.116; SN.i.68; Mil.4; DN-a.i.143
■ saṅghāsaṅghī (pl.) in crowds, with crowds (redupl. cpd.!), with gaṇi-bhūtā “crowd …
sithila →
pts
…= Vb-a.100;
■ -bhūta hanging loose Pv-a.47 (so read for sithila˚)
■ -hanu a kind of bird MN.i.429
■ Cp….
sīla →
pts
…item of bījagāma-bhūtagāma-samārambha) form the seco nd.5 sikkhāpadāni. Upon the; Culla˚; follows the Majjhima˚; (DN.i.5…
sīta →
pts
…of bhavati); Iti.38; --bhūta, tranquillized Vin.i.8; Vin.ii.156; SN.i.141, SN.i.178; Snp.542, Snp.642; AN.i.138 AN.v.65; DN.iii.233;…
taccha →
pts
…reading tathaṃ better); as bhūta t. dhammika (well founded and just) DN.i.230. bhūta + taccha: AN.ii.100 = Pp.50; Vv-a.72
■ yathā…
tanu →
pts
…decrease Pp.17;
- -bhūta decreased, diminished Pp.17; esp in phrase ˚soka with diminished grief, having one’s…
tatha →
pts
…true, real DN.i.190 (+ bhūta taccha); MN.iii.70; Thag.347; Snp.1115 (= Cnd.275 taccha bhūta, etc.). (nt. tathaṃ = saccaṃ, in cattāri…
taṇhā →
pts
…-sambhūta produced by t. (t. ayaṃ kāyo) AN.ii.145 (cp. Snp.p.144 yaṃ kiñci dukkhaṃ sambhoti…
tiraccha →
pts
…across, obliquely; in -bhūta deviating, going wrong, swerving from the right direction DN-a.i.89 (see under…
tiracchāna →
pts
an animal Iti.92 (tiracchānaṃ ca yoniyo for tiracchāna-yoniyo); Vb.339 (˚gāminī paṭipadā leading to rebirth among beasts); Vv-a.23 (manussatiracchāna an animal-man, wild man, “werwolf”).
- *-[kat …
tuṇhī →
pts
…Pv-a.20, etc.; -bhūta silent Snp.p.140; Vv.20; Dhp-a.172, etc.
Sk. tūṣṇīṃ acc. sg. of fem. abstr….
tāva →
pts
adverb so much, so long; usually correl. with yāva how long, how much; in all meanings to be understood out of elliptical application of this correlation Thus
I
*yāva-tāva …
udaya →
pts
rise, growth; increment, increase; income, revenue, interest AN.ii.199; Pts.i.34; Vv.84#7 (dhan’atthika uddayaṃ patthayāna = ānisaṃsaṃ atirekalābhaṃ Vv-a.336); Vv.84#52 ; Dhp-a.ii.270; Pv-a.146 (ul …
ujju →
pts
…Snp-a.317; Pv-a.51.
- -bhūta straight, upright SN.i.100, SN.i.170 SN.ii.279; SN.v.384, SN.v.404; AN.ii.57; AN.iv.292;…
uju →
pts
…Snp-a.317; Pv-a.51.
- -bhūta straight, upright SN.i.100, SN.i.170 SN.ii.279; SN.v.384, SN.v.404; AN.ii.57; AN.iv.292;…
upagata →
pts
…at AN.v.187) Pv.i.11#10 (khuppipās˚); Pv-a.60 (= abhibhūta).
pp. of upagacchati
upayoga →
pts
…karaṇa˚ Snp-a.148; sampadāna˚ Ja.v.214; Snp-a.317; itthambhūta˚ Snp-a.441; nissakka˚ Ja.v.498.
fr. upa + yuj
uttama →
pts
…Ja.ii.163; also in cpd ˚bhūta the hair of the head Thig.253 (= kesa-kalāpa Thag-a.209, Thag-a.210) & ˚ruha id. Ja.i.138 = Ja.vi.96 (=…
uttari FIXME double →
pts
…form of uttara, cp. angi-bhūta uttāni-karoti etc.
uttari →
pts
…form of uttara, cp. angi-bhūta uttāni-karoti etc.
uttariṃ FIXME double →
pts
…form of uttara, cp. angi-bhūta uttāni-karoti etc.
uttariṃ →
pts
…form of uttara, cp. angi-bhūta uttāni-karoti etc.
vacana →
pts
…rightly); SN.iv.195 (yathā bhūtaṃ); AN.ii.168; Snp.417, Snp.699 Snp.932, Snp.984, Snp.997; Mil.235; Pv.ii.2#7; Snp-a.343, Snp-a.386-mama…
vaddha →
pts
…glad, joyful; in cpd. -bhūta gladdened, cheerful Ja.v.6.
pp. of vaḍḍhati; see also vaḍḍha, vuḍḍha &…
vasī →
pts
…See also ciṇṇa
■ -bhūta having become a master (over), mastering SN.i.132; Mil.319; cp. Mvu.i.47 & Mvu.i.399 vaśībhūta
■ The…
vata →
pts
Vata1
indeclinable part of exclamation: surely, certainly, indeed, alas! Vin.iii.39 (puris’ usabho vat’ âyaṃ “for sure he is a human bull”) Thig.316 (abbhutaṃ vata vācaṃ bhāsasi); Snp.178, …
vatthu →
pts
…material basis Vb-a.22. -bhūta being an object, i.e. subject to Ja.v.210. -rūpa substance or substratum…
vaṇṇa →
pts
…-bhūta being of a (natural) species Pv-a.97
- -vādin saying praise, praising DN.i.179 DN.i.206 AN.ii.27 Vin.i.164…
vibhavati →
pts
to cease to exist SN.iii.56 (fut. ˚issati); Snp.873 (vibhoti); Mnd.279 (id.)
pp vibhūta.
vi + bhavati
vibhūta →
pts
…vītivatta Cnd.584). 2. [cp. bhūta 3] false Snp.664. 3. [cp. vibhāveti 2] clear, distinct AN.v.325; Mil.311; Ab dhs.16 (a˚ unclear); Vism.112 (&…
vibhūti →
pts
- [cp. vibhūta 2] destruction, ruin Thag.1018 (˚nandin = malign).
- [cp vibhava 1] splendour, majesty, glory Ja.v.305; Pv-a.133 (dāna˚),…
vikāra →
pts
…influence); Snp-a.189 (bhūta˚ natural blemish) 4. constitution, property, quality (cp. Cpd. 1572 1681) Vism.449…
vimutti →
pts
…AN.ii.247, AN.iii.165 (yathābhūtaṃ pajānāti), AN.iii.242, Snp.54, Snp.73, Snp.725 sq.; Ja.i.77, Ja.i.78, Ja.i.80; Pts.i.22 Pts.ii.143 sq.;…
vipassati →
pts
…(ye nibbutā loke yathābhūtaṃ vipassisuṃ, aor.); Thag.471; Thag.2, Thag.271 (vipassi for ˚passasi); Snp.1115; Ja.iii.183 (pabbajitvā…
visaya →
pts
…Mil.316; Vism.216 (visayī-bhūta), Vism.570 = Vb-a.182 (mahā˚ & appa˚); Kp-a.17; Snp-a.22, Snp-a.154 (buddha˚), Snp-a.228 (id.);…
visañña →
pts
…In composition with bhū as visaññī-bhūta at Ja.i.67.
vi + sañña = saññā
viseni →
pts
…visenikatvā kilesā). -bhūta disarmed, not acting as an enemy Snp.793 = Snp.914, where Mnd.96 = Mnd.334 has the same expln as for…
visūka →
pts
…visiting shows (as fairs) DN.i.5 (cp. DN-a.i.77 “visūkaṃ paṭani-bhūtaṃ dassanaṃ,” reading not clear) AN.i.212;…
vitta →
pts
…(= vittiyā upakaraṇa-bhūtaṃ vittaṃ Pv-a.106)
■ Often in phrase -ūpakaraṇa possessions & means, i.e. wealth; e.g. DN.i.134;…
viyāpanna →
pts
…former explained as “naṭṭha,” the latter as “viparivattitvā aññathā-bhūta” at Snp-a.324).
vi + āpanna, pp. of vi + āpajjati…
viññāṇa →
pts
(as special term in Buddhist metaphysics) a mental quality as a constituent of individuality, the bearer of (individual) life, life-force (as extending also over rebirths), principle of conscious lif …
vyanta →
pts
adj. nt. removed, remote; nt. end, finish; only as vyanti˚; in combination with kṛ; and bhū. The spelling is often byanti˚
- vyantikaroti to abolish remov …
vādin →
pts
…kāla˚; bhūta˚ attha˚; etc. speaking in time, the truth & good etc. DN.i.4, DN.i.165; AN.i.202; AN.v.205, AN.v.265,…
vāruṇī →
pts
…’va pavedhati; C. devatā-bhūta-paviṭṭhā yakkha-dāsī viya gahitā, i.e. possessed), Ja.vi.587 (vāruṇī ’va pavedhentī; C….
yakkha →
pts
…Mnd.448. -bhūta a yakkha-being, a ghost Pv.iii.5#2 (= pisāca-bhūta vā yakkha-bh. vā Pv-a.198); Pv.iv.1#35. *-mahiddhi…
yathā →
pts
…a veiled (corrupted) yathābhūtaṃ has presented itself to us before (see vol. I. under ābhata). The meaning may…
yatra →
pts
adverb in which, where, since; only in phrase yatra hi nāma (in emphatic exclamations) with Fut. “as indeed, inasmuch as, that” SN.ii.255 (ñāṇabhūtā vata sāvakā y. h. n. savako ñassati etc.); Ja.i.5 …
yugala →
pts
Yugala & Yugaḷa
neuter a pair couple Ja.i.12 (yugaḷa-yugaḷa-bhūtā in pairs), Ja.i.500 (bāhu˚); Ja.vi.270 (thana˚ the 2 breasts); Vism.219; Vb-a.51 (yugaḷato jointly, in pairs); the six “pairs of a …
yugaḷa →
pts
Yugala & Yugaḷa
neuter a pair couple Ja.i.12 (yugaḷa-yugaḷa-bhūtā in pairs), Ja.i.500 (bāhu˚); Ja.vi.270 (thana˚ the 2 breasts); Vism.219; Vb-a.51 (yugaḷato jointly, in pairs); the six “pairs of a …
yāthāva →
pts
…(i.e. definite) and yathābhūtaṃ. See also yathāva and…
ñāta →
pts
…expl. by tulita tirita vibhūta vibhāvita which series is also used as expln. of diṭṭha & vidita AN.v.195; Ja.i.266; Snp.343 (+…
ñāṇa →
pts
…friend of k. Snp.911;
- -bhūta in comb“ w. cakkhubhūta, having become seeing knowing, i.e. being wise SN.ii.255; SN.iv.94;…
āloka →
pts
…of foresight AN.iii.432
- -bhūta light Ja.vi.459
- -saññā consciousness or faculty of sight or perception DN.iii.223 AN.ii.45 AN.iii.93 *…
āpa →
pts
…4 great elements (cp. mahābhūta), viz. paṭhavī, āpo, tejo vāyo: see Cpd. 268 & Dhs trsl. 201, also below ˚dhātu. DN.ii.259;…
āpo →
pts
…4 great elements (cp. mahābhūta), viz. paṭhavī, āpo, tejo vāyo: see Cpd. 268 & Dhs trsl. 201, also below ˚dhātu. DN.ii.259;…
āsā →
pts
…(+ āsiṃsanā etc.), Dhs.1136; Pv-a.22 (chinn˚ disappointed), Pv-a.29 (˚âbhibhūta), Pv-a.105; Dāvs v.13; Sdhp.78 Sdhp.111, Sdhp.498,…
āyāga →
pts
…(m.) recipient of a sacrifice or gift (deyyadhamma) Snp.486 (= deyyadhammānaṃ adhiṭṭhāna-bhūta Snp-a.412); Thag.566; Ja.vi.205 (˚vatthu…